Oekraiene: Volksopstand of afrekening tussen bourgeoise klieken?

Manque le texte nl1 april 2014 in Oorlog en imperialisme


 

Controversen Impromptu Nr. 1: Inleiding van de uitgever

 

Controversies Impromptu No. 1
Ukraine :Analyses in the internationalist camp

 

De recente gebeurtenissen in Oekraïne hebben menigeen verrast en blijven dat doen. Een bescheiden straatprotest in november vorig jaar naar aanleiding van de afwijzing door president Yanoukovich van een associatie-overeenkomst met de E.U. ten gunste van een overeenkomst met Moskou groeide in de loop van drie maanden uit tot een beweging van demonstraties en bezettingen in grote delen van het land en mondde uit in een volksopstand die de ordetroepen van Yanoukovich en sluipschutters op het Maidan plein, ten koste van tientallen doden en vele gewonden, ook gewapenderhand het hoofd wisten te bieden, en de dictator verdreef.

Sindsdien volgen de gebeurtenissen elkaar in een adembenemend tempo op: het parlement in Kiev zet de gevluchte president uit zijn ambt met steun van diens ‘partij van de regio’s’; er wordt een voorlopige regering uit drie oppositiepartijen gevormd die de grondwet van 2004 in ere herstelt en nieuwe parlements- en presidentsverkiezingen aankondigt op 25 mei. Onmiddellijk verklaart zij dat de Oekraïense bevolking zware offers zal moeten brengen om het land uit zijn economische nood te redden. In verschillende steden in het oosten vinden, soms gewelddadig, confrontaties plaats tussen pro-Russische en pro-Oekraiense demonstranten. Moskou beantwoordt de afzetting van Yanoukovich met economische sancties tegen Kiev, een pro-Russische machtsovername in Simferopol en met een militaire bezetting van de Krim. Een oorverdovende campagne over een dreigende militaire inval van Moskou in de oostelijke Oekraïne en de illegaliteit van de ophanden zijnde Russische annexatie van de Krim wordt beantwoord met protesten tegen de ‘fascistische staatsgreep in Kiev met steun van de E.U.’. In een escalatie van maatregelen en tegenmaatregelen zet Washington zijn samenwerking met Moskou bij de vernietiging van chemische wapens in Syrië stop. In antwoord daarop zegt Moskou zijn medewerking aan de internationale controle van zijn militaire installaties op. Op hun beurt versterken de VS hun militaire aanwezigheid in Oost-Europa. Alle westerse landen zeggen ‘economische steun’ toe aan de voorlopige regering in Kiev en kondigen ‘economische sancties’ aan tegen Yanoukovich, Putin en hun entourages. Er ontvouwt zich een imbroglio dat we sinds het uiteenvallen van het Oostblok in 1989 en de ineenstorting van de Sovjet-Unie in Europa niet meer hebben gezien. Te midden van de gevechten om invloedssferen heeft de arbeidersklasse, die in het vizier van de bezuinigingsmaatregelen ligt, moeilijkheden om zich op haar eigen strijdterrein te manifesteren. De situatie schijnt te worden gedomineerd door strijd tussen facties van een nationale bourgeoisie die ten einde raad is en zich opdringende ultra-nationalisten, en de rivaliteiten tussen westerse en oosterse machten (de VS en Duitsland enerzijds, Rusland en China anderzijds) om een strategisch jachtterrein op de grens tussen Europa en Azië – wat de arbeiders aanzet tot een verkeerde keuze tussen twee tegengestelde kampen van hun klassenvijand.

Deze Impromptu bundel verdedigt niet een afgeronde analyse van de situatie in en om Oekraïne en Rusland, en de opstandige beweging van het Maidanplein, maar wil materiaal aandragen voor debat binnen de internationalistische en pro-revolutionaire milieus. Zij verzamelt een aantal recent gepubliceerde artikelen en stellingnamen, die de verrassende volksbeweging en haar gevolgen vanuit verschillende, vaak contradictoire standpunten en invalshoeken belichten. Hierbij komen in de eerste plaats verklaringen en getuigenissen aan bod van groeperingen uit de regio.

Hij opent met twee brieven van medewerkers van de Praxis groep in Moskou en Kiev over de bewegingen in Oekraïne en in Rusland (A. Gusev en J. Gusseva), gevolgd door twee communiqués van de ‘Confederatie van vrije vakbonden’ in Oekraïne, een verklaring van internationalistische anarchisten in Rusland en in verscheidene Oost-Europese landen, en drie stellingnamen van de ‘Autonome Arbeiders Unie’ in Oekraiene. (p. 4 t/m 10)

Twee uitvoerige interviews met ooggetuigen belichten de sociale, politieke en economische situatie en de Maidan-beweging meer in detail: het eerste is een interview met een revolutionair syndicalist uit Kiev (Denis) : Maidan en zijn tegenstrijdigheden, (p. 11 e.v.), het tweede een weergave van de gespreksronde met Gabriël Levy te London op 1 maart: Een politieke aardschok voor Europa en Rusland (p. 32 e.v.).

Vervolgens zijn er de stellingnamen en analyses van drie groepen uit het spectrum van de internationalistische communistische linkerzijde. In volgorde van verschijning: die van de Internationalistische Communistische Tendens (I.C.T.) van 3 februari, die van de P.C.Int. (Le Prolétaire) van eind februari, en het speciale bulletin van Mouvement Communiste (M.C.) van 4 maart. (p. 20 t/m 27)

Op de web site “Article 11” deed Charles Reeve een oproep tot reflectie en discussie binnen de libertaire milieus over de moeilijk te doorgronden situatie in Oekraïne, mede in verband de implicatie van ultra-nationalistische (of fascistische?) groepen in deze beweging: Maidan demystificeren – opstanden en erfenis van het reële socialisme. (p. 29) Hij reageert ermee (mede) op het voornoemde interview uit Kiev.

Twee korte teksten op pagina 31 dragen de context van de imperialistische spanningen, confrontaties en gewijzigde allianties op wereldvlak, respectievelijk die van de herstructureringscrisis van het kapitaal voor als invalshoeken voor verdere overdenking in een breder kader. Ter afsluiting van deze bundel antwoordt Richard Greeman, medewerker van Praxis-Moskou, op de verontrusting die de volksdemocratische beweging in een Oost-Europees land in de internationalistische en pro-revolutionaire milieus het Westen heeft opgeroepen: De bomen die het bos verbergen. (p. 36)

De bijdragen zijn in het Frans of Engels, al naar gelang de beschikbaarheid van de volledige tekst. Voor het merendeel zijn ze overgenomen van het internet. Zij geven niet noodzakelijk de opvatting of mening van de redactie van deze bundel weer. In voetnoten en verwijzingen zijn links opgenomen die vanuit de pdf-versie van deze uitgave in een internet browser kunnen worden opgeroepen.

Jac. Johanson , 20 maart 2014



URL source de l'article : https://www.leftcommunism.org/spip.php?article376