Ons antwoord op de Oproep uit Australië

Van Controversen aan de sympathisanten van de Communistische Linkerzijde in Australië

Beste kameraden,

Met veel plezier hebben we kennisgenomen van het ontstaan van een groep “sympathisanten van de Communistische Linkerzijde.” Op deze wijze wordt de draad van de verdediging van deze politieke stroming die het Australische tijdschrift “Southern Advocate for Workers’ Councils” http://www.collectif-smolny.org/article.php3?id_article=1119 na de Tweede Wereldoorlog verzekerde weer opgepakt.

Bij het lezen van jullie documenten zijn we met het jullie over drie belangrijke punten eens:
– 1) Over de taak die jullie op je genomen hebben met betrekking tot de revolutionaire elementen in Australië, met name: “het bijeenkomen van internationalisten voor discussies die tot doel hebben om contacten tussen kameraden aan te knopen en te onderhouden (in het bijzonder betreffende degenen die in geografisch isolement verkeren) en om bij te dragen tot collectieve verheldering van de standpunten die het communistische program heden ten dage bepalen.”
– 2) Over jullie initiatief om deze doelstelling te realiseren: om een oproep te doen “aan individuen in het hele land” om “een reeks van georganiseerde discussies te beginnen tussen sympathisanten van de Communistische Linkerzijde in heel Australië.”
– 3) Tenslotte over jullie oproep aan de bestaande groepen die “de organische en programmatische erfenis van de Communistische Linkerzijde hervatten” om aan dit debat deel te nemen.

In het bijzonder steunen wij de drie redenen die jullie voor deze oriëntatie op politieke verheldering naar voren brengen:

– 1) Niemand binnen de Communistische Linkerzijde beschikt over “het volledige en uiteindelijk gevonden communistische program.”
– 2) Dit program zal uit de “dialoog tussen de revolutionaire arbeiders” voortkomen en, zoals we er aan zouden willen toevoegen: uit de vooruitgang in de gevechten van het proletariaat.
– 3) Tenslotte, “als internationalisten” kunnen we deze dialoog alleen tot stand brengen met met de groepen “uit alle delen van de wereld.”

We antwoorden dan ook met enthousiasme op jullie verlangen om:
– 1) deze oproep door te geven en “te publiceren in jullie virtuele pers.”
– 2) “bij te dragen aan onze discussies” door “iedere materiële en logistieke steun die jullie ons zouden kunnen bieden.”

We hebben jullie oproep al in het Engels, Duits (onze vertaling) en Frans (vertaling door Bulletin Communiste International) op onze website geplaatst, tezamen met een link naar het Farsi (Internationalist Voice). We zullen deze oproep in onze tijdschriften publiceren, en proberen haar in nog meer talen uit te geven (o.a. in het Spaans).

Om aan jullie tweede verlangen te beantwoorden (“bij te dragen aan onze discussies”) geven we hieronder onze eerste politieke commentaren over wat wij momenteel van het grootste belang achten:

– I. De verheldering van politieke standpunten
– II. De politieke balans en de samenvatting van de bijdragen van de Communistische Linkerzijde, alsook de criteria om deelnemers te verzamelen.
– III. Een noodzakelijke verdieping van het marxisme zelf.
– IV. Een analyse van de tegenwoordige toestand van de Communistische Linkerzijde.
– V. Concrete mogelijkheden om aan deze behoeften te voldoen.

I. De verheldering van politieke standpunten

Terecht benadrukken jullie de noodzaak van de vorming van een organisatie van de voorhoede binnen de arbeidersklasse, maar met de precisering dat alle elementen van deze voorhoede in Australië eerst een fase van politieke opheldering moeten doorlopen. We zijn het ook eens met de organisatievorm die jullie voorstellen om deze opheldering tot stand te brengen: de oprichting van een discussie-netwerk onder de naam van “Internationalist Communist Affiliate Network”. Om dit belangrijke en enthousiasmerende werk aan te moedigen willen we enkele aspecten ervan benadrukken, en vragen we jullie aandacht voor de volgende, ons inziens essentiële punten:

II. De politieke balans en samenvatting van de bijdragen van de Communistische Linkerzijde; de criteria voor deelname

De verschillende historische stromingen van de Communistische Linkerzijde hebben een formidabel werk verricht door de politieke lessen te trekken uit de nederlagen van de revolutionaire bewegingen van 1917 tot 1923. Terwijl er gemeenschappelijke punten bestaan tussen al deze Linkerzijdes, moet helaas worden geconstateerd, dat deze lessen op sterk verschillende en zelfs tegengestelde wijze zijn getrokken, en op basis van zeer verschillende argumenten.

Zeker, er bestaan aanzetten tot een samenvatting van alle Linkerzijdes (dit was nota bene het uitgangspunt van J.A. Dawson en de “Southern Advocate for Workers’ Councils”), maar deze zijn beperkt en, volgens ons, onvolledig gebleven, vooral omdat het kapitalisme een weg is ingeslagen die de revolutionairen na de Tweede Wereldoorlog niet hebben voorzien: de fase van welvaart die het heeft gekend, en de politieke implicaties ervan, zijn door de groepen van de Communistische Linkerzijde nooit werkelijk correct geanalyseerd en begrepen. Dit is ook tegenwoordig nog zo. Om deze reden heeft de politieke krachtenbundeling in de loop van de jaren 1970 tussen de groepen van de Communistische Linkerzijde heeft plaatsgevonden niet alle vruchten voortgebracht die ervan konden worden verwacht.

Met andere woorden: dit tweevoudige werk van kritische discussie en toe-eigening, van samenvatting van de bijdragen van de verschillende Linkerzijdes aan de ene kant, en van het begrijpen van de nieuwe realiteiten die zijn voortgebracht door een eeuw van achterhaaldheid van het kapitalisme aan de andere kant, moet grotendeels nog steeds worden volbracht voor talrijke politieke vraagstukken. Het is een omvangrijk maar onmisbaar werk voor wie een organisatie op een solide fundament wil bouwen. De afgelopen veertig jaar in het bestaan van de Communistische Linkerzijde hebben aangetoond dat de afwezigheid van samenhangende antwoorden op deze vraagstukken tot gevolg heeft: het afstevenen op moeilijkheden, meningsverschillen en afsplitsingen, zoals die alle tegenwoordige groepen al hebben doortrokken.

Daarom moet men ervoor waken om niet te snel knopen door te hakken betreffende deze vraagstukken en meningsverschillen. Dit impliceert dat niemand binnen de respectievelijke groepen, of van de individuen die zich op de stroming van de Communistische Linkerzijde beroepen, zou mogen worden worden uitgesloten, en dat het schadelijk zou zijn om een te nauwe reeks criteria vast te leggen voor de deelname aan het werk van politieke verheldering.

Zelfs wanneer we het eens zijn met de drie criteria die jullie naar voren hebben gebracht, moet men zich ervan bewust zijn dat niet alle groepen en elementen binnen de Communistische Linkerzijde zich erin herkennen, zij het als geheel of gedeeltelijk: Of het nu de nationale bewegingen betreft, het parlementarisme, of de vakbonden, niet verwaarloosbare delen van de Italiaanse Linkerzijde en zelfs van de Hollands-Duitse Linkerzijde zijn tot dezelfde conclusies gekomen als jullie, of tenminste met dezelfde argumenten of theoretische grondslagen. Zowel in het verleden als tegenwoordig bestaan er uiteenlopende analyses of dubbelzinnigheden over deze drie vraagstukken binnen de Communistische Linkerzijde. Het zou evenwel incorrect zijn om deze van de discussie uit te sluiten.

Om dus geen enkele persoon, groep of historische ervaring van de Communistische Linkerzijde in het verleden uit te sluiten, denken we dat we in de eerste plaats zouden moeten aandringen op het criterium van het proletarisch internationalisme, dat het kamp van het proletariaat ruimschoots van het burgerlijke kamp afgrenst. Wanneer we een gezamenlijk punt zien in alle politieke uitdrukkingen van de Communistische Linkerzijde, is het de houding die ze hebben aangenomen tegenover de imperialistische oorlogen.

Om onze nadruk hierop te verduidelijken hebben we de term imperialistisch benadrukt, omdat talrijke Bordigistische groepen, en zelfs ook raden-communistische, niet alle oorlogen sinds 1914 als imperialistische oorlogen hebben gekwalificeerd. Ze meenden er zelfs positieve factoren in te onderscheiden, en hebben gemeend bepaalde nationale bewegingen in sommige delen van de wereld te moeten steunen. Men kan deze Bordigistische of raden-communistische groepen niet uitsluiten, hetzij door hun historische ervaring op voorhand te verwerpen, of door ze tot “burgerlijk” te verklaren: het is noodzakelijk om deze in de discussie te betrekken.

III. Een noodzakelijke verdieping van het marxisme zelf

Na drie tot vier decennia militant engagement in de groepen van de Communistische Linkerzijde (voor een goed deel van ons) zijn we tot de volgende conclusie gekomen: het is absoluut noodzakelijk zich te engageren voor de “collectieve verheldering van de standpunten die het communistische program heden ten dage bepalen”, maar het evengoed essentieel om zich te realiseren dat de historische nederlagen tussen 1917 en 1923 de vraagstukken van ruimere strekking dan de politieke lessen op zich hebben aangetast en geperverteerd. Deze `ruimere politieke vraagstukken’ gaan direct terug naar de theoretische bases van het Marxisme. De mislukking van de revolutionaire bewegingen aan het begin van de twintigste eeuw heeft twee processen op gang gebracht, die duidelijk moeten worden onderscheiden:

– 1. Een stilstand in de verdieping van de theoretische grondslagen van het marxisme;
– 2. Een vervuiling van deze grondslagen door concepten die het marxisme vreemd zijn.

Noch de historische groepen van de Communistische Linkerzijde, noch de tegenwoordige, zijn hiertegen op magische wijze immuun geweest op beide niveaus. Erger, bepaalde van hun concepten op het politieke en op het organisatorische vlak zijn vervuild geraakt door de erfenis van de contra-revolutie, en door andere burgerlijke ideologieën, die een eeuw lang hebben kunnen doorwoekeren, omdat de Communistische Linkerzijde hen niet aan een radicale kritiek heeft onderworpen. Terwijl de grondslagen van het marxisme gedurende bijna een eeuw lang niet verder uitgewerkt zijn, vertonen de huidige revolutionaire groepen helaas de neiging om politieke antwoorden buiten het marxisme te zoeken, in plaats van zichzelf de middelen te geven om het uit te werken.

Vanwege de zeer moeilijke materiële condities waarin ze leefden, en vanwege hun numerieke zwakte, hebben de historische groepen van de Communistische Linkerzijde zich beperkt tot wat in hun tijdperk het belangrijkste was: de nederlagen begrijpen, en er de noodzakelijke lessen uit trekken. Ze hadden noch de tijd noch de middelen om zich aan andere taken te zetten. We menen echter dat dit vandaag niet langer volstaat: het is onmisbaar om de taak op te nemen die het marxisme gedurende de 19de eeuw altijd heeft vervuld – de ontwikkeling van zijn eigen theoretische en politieke grondslagen “in alle kennisgebieden” (Bilan nr.1, 1933).

Om twee redenen beschouwen we deze taken als essentieel:
– 1. Omdat het marxisme een enorme achterstand heeft opgelopen in de uitwerking van zijn eigen theoretische grondslagen, herhalen de huidige groepen van de Communistische Linkerzijde “waarheden” die achterhaald zijn, en die moeten worden heroverwogen, inclusief hun politieke implicaties;
– 2. Deze taak is des te meer essentieel omdat de opgelopen achterstanden de verschillen tussen de historische en de huidige groepen van de Communistische Linkerzijde zeer goed verklaren, wat in iedere politieke tendens, zonder uitzondering, tot dezelfde soort afscheuringen leidt. We zijn tot de conclusie gekomen dat bijna alle bestaande divergentie, in laatste instantie, voortkomen uit verschillen van opvatting over de toepassing van de marxistische analyse-methode.

Met andere woorden: om de taak die jullie opnemen uit te kunnen voeren, is het onvermijdelijk een verheldering van de theoretische grondslagen van het marxisme zelf te entameren, van het historische en dialectische materialisme, van de grondslagen van de kritiek van de politieke economie.

Je zult deze noodzaak zelf ontdekken, zodra jullie de grondslagen van de divergenties in de standpunten van de verschillende groepen van de Communistische Linkerzijde beoordelen, zij het van de historische of van de tegenwoordige groepen. Deze divergenties komen nagenoeg allemaal neer op verschillen in visie op de marxistische methode, op een uiteenlopende opvattingen van de grondslagen van de kritiek van de politieke economie door Marx, op verschillende toepassingen van het historische en dialectische materialisme.

De historische groepen van de Communistische Linkerzijde kunnen we niet verwijten de gelegenheid om deze taak op te vatten te hebben gemist. Daarentegen kan en moet men deze kritiek aan het adres van de tegenwoordige groepen van de Communistische Linkerzijde richten. In de loop van veertig jaar heeft geen enkele van hen de tegenwoordigheid van geest getoond om deze noodzaak terug op de agenda te zetten. Ze hebben zich bijna stringent beperkt tot de politieke lessen uit de nederlaag van de revolutionaire golf van 1917 tot 1923. Zelfs in het domein van de politieke lessen is het cruciale debat over de overgangsperiode, dat in de jaren 1970 is gestart, in de steek gelaten, en is het vraagstuk niet het onderwerp van bijdragen geworden!
Een van de bestaansredenen van ons politieke project rond Controversen bestaat eruit om de noodzaak om de permanente taak voor het marxisme om zijn eigen theoretische grondslagen in “alle kennisgebieden” (Inleiding bij Bilan, nr. 1, 1933) te verdiepen.

IV. De tegenwoordige toestand van de Communistische Linkerzijde.

Een pasgeboren kind kiest noch zijn geboorteland, noch de sociale en economische omstandigheden van het gezin dat het ter wereld brengt (en zelfs niet zijn vader en moeder): all deze condities zijn het van begin af aan gegeven, het moet ze ontdekken, met hen leven, zelfs proberen ze te veranderen en te verbeteren. Hetzelfde geldt voor de nieuwe revolutionaire krachten die momenteel verschijnen: jullie, de “sympathisanten van de Communistische Linkerzijde”, komen aan in een gegeven context die jullie zelf niet hebben uitgekozen, die het product is van een hele geschiedenis. Des te beter om het meteen maar te zeggen: jammer genoeg is de huidige toestand van de Communistische Linkerzijde verre van briljant. Er zijn tal van elementen die dit aantonen:
– 1) Gedurende meer dan 30 jaar bestaat er geen gemeenschappelijke plaats meer voor debatten tussen de groepen van de Communistische Linkerzijde. Alle pogingen die in deze richting zijn ondernomen, waren doodgeboren of mislukten.
– 2) Erger, in de loop van dertig jaar zijn alle groepen van de Communistische Linkerzijde, en haar drie belangrijkste uitdrukkingen in het bijzonder (de IKS, IKP, IKT ), ofwel geïmplodeerd, ofwel door veelvuldige crises en afsplitsingen geteisterd, waarbij iedere volgende crisis weer erger is dan de voorgaande.
– 3) De Italiaanse Fractie analyseerde zeer treffend: “de geschiedenis van Lenin is de geschiedenis van de fracties.” Men kan deze formule van Bilan parafraseren door te zeggen: “de geschiedenis van de tegenwoordige Communistische Linkerzijde is de geschiedenis van de afwezigheid van fracties.” Geen enkele van de drie grootste organisaties heeft in de afgelopen veertig jaar officieel een tendens of een fractie erkend, en er op intelligente mee omgegaan. Daarentegen hebben de Bolsjewieken in een half zo groot tijdbestek (1903–1921) een groot aantal tendensen en fracties gekend, die alle hun politieke leven hebben bezield.
– 4. Traditioneel werd het opkomen van meningsverschillen altijd als een onderdeel van het normale verloop van een debat gezien. De Bolsjewieken waren in staat om dit in hun praktijk aan te tonen door vele tendensen en fracties te herkennen. De belangrijkste groepen van de Communistische Linkerzijde zijn hiertoe vanaf 1968 niet in staat geweest, omdat ze geen enkele hebben erkend!
– 5. Evenmin hebben in veertig jaar tijd zo goed als geen van de drie grote groepen (IKS, IKP, ICT) brochures of werken gepubliceerd waarin een ander standpunt dan het officiële wordt verdedigd. In een periode van de helft van deze tijd hebben de Bolsjewieken er vele gepubliceerd. De directe voorgangers van deze organisaties hebben veel meer uitdrukkingen van interne debatten en meningsverschillen gepubliceerd dan deze organisatie zelf, ondanks dat deze ‘voorouders’ drie tot vier keer korter hebben geleefd: Il Communista; Bilan; l’Ouvrier Communiste; Internationalisme; Communisme !
– 6. De publicatie van interne debatten en meningsverschillen binnen de drie belangrijkste organisaties van de tegenwoordige Communistische Linkerzijde is zo goed als afwezig, hun aantal valt te tellen op de vingers van een hand. De zeldzame voorbeelden dateren van de beginjaren uit hun bestaan of net van het ogenblik van de breuk met hun dissidenten.
– 7. In de achttien jaar van hun bestaan (1903 – 1921) zijn de bolsjewieken erin geslaagd een werkelijke aantrekkingspool te vormen die de beste van de nieuwe krachten en generaties van revolutionairen hebben verzameld (van de groep van Trotski en bepaalde internationalistische mensjewieken tot elementen afkomstig uit het anarchisme en van de sociaal-revolutionairen), terwijl de drie belangrijkste groepen in het milieu vandaag minder talrijk zijn dan in hun “glorietijd” (aan het einde van de jaren 1970 en het begin van de jaren 1980). Ze zijn zelfs kleiner dan ten tijde van hun oprichting!
– 8. In de eerste jaren van de revolutie in Rusland wijdde de Pravda altijd een speciale rubriek op haar voorpagina aan de uitdrukking van divergerende meningen. Deze praktijk is door de tegenwoordige groepen van de Communistische Linkerzijde nooit op welke wijze dan ook hervat.
– 9. Tenslotte wordt deze beklagenswaardige toestand van de stroming van de Communistische Linkerzijde op spectaculaire wijze aan jullie adres gemanifesteerd door middel van geheel afzonderlijke en zelfs met elkaar wedijverende antwoorden. Een ultiem bewijs, als dat nog nodig is, voor het feit dat de Communistische Linkerzijde door een politieke en organisatorische crisis wordt doortrokken, en door diepgaande onenigheden.

Ongelukkigerwijze wordt dit bevind van zaken en het bewustzijn van al zijn implicaties binnen de Communistische Linkerzijde bij lange na niet gedeeld. In een dergelijke toestand van politieke en organisatie- crisis binnen de Communistische Linkerzijde als GEHEEL verkondigt iedereen de beste bedoelingen van de wereld, en wil zichzelf naar buiten toe in het gunstigste daglicht presenteren (inclusief wat jullie betreft), terwijl ze de fouten aan anderen toeschrijven. Dit is helaas onvermijdelijk: men moet het begrijpen, om te vermijden ervan de dupe te worden, en trachten om een dergelijke geestesgesteldheid te overwinnen.

Wij hopen van ganser harte dat de diepgaande verdelingen, en zelfs de openlijke animositeit die de groepen van de Communistische Linkerzijde doortrekken, jullie niet te erg bevangen, en dat jullie initiatief zal bijdragen om hun bewustzijn over hun historische verantwoordelijkheden aan te scherpen, door hen aan te sporen met meer sereniteit en ernst te handelen.

Dit brengt ons vanzelf naar de concrete mogelijkheden voor de discussies die jullie onderling en in relatie met de groepen van de Communistische Linkerzijde zullen voeren.

V. Vragen en voorstellen voor jullie debat

Is het doel dat jullie je gesteld hebben, een “collectieve verheldering van de standpunten die het communistische program heden ten dage bepalen”, al vertaald in een reeks discussie-onderwerpen, een planning van discussies, en een daarop aansluitende wijze van functioneren? Hebben jullie gedacht aan het maken van samenvattingen ervan, voor jullie zelf en voor de buitenwereld? En zo ja, in welk ritme? Hoe zien jullie het houden van onderlinge discussies, en discussies met de groepen van de Communistische Linkerzijde?

Met betrekking tot dit laatste punt willen we jullie op de hoogte brengen van het bestaan van verscheidene pogingen om collectieve debatten te beginnen, in het perspectief van de overwinning van de crisis en de versplintering binnen de groepen van de Communistische Linkerzijde. Enkele ervan zijn al in werking, andere verkeren in het stadium van project:

– • Sinds het jaar 2000 bestaat er een Internationaal Discussie-netwerk in het Engels en Frans, dat twee distributielijsten bundelt. Dit wordt voornamelijk door tientallen elementen en militanten gevormd, die proberen aan te knopen bij de traditie van de Communistische Linkerzijde (maar ook bij anderen). Over tal van onderwerpen worden debatten en bijeenkomsten gehouden. Het aansluiten bij dit netwerk geschied op individuele basis, en volgens dezelfde criteria die jullie voorstellen. De toegang tot de resultaten van de debatten is vrij:
Engels: http://dir.groups.yahoo.com/group/intsdiscnet/
Frans: http://membres.multimania.fr/resdisint/

– • De groep Internationalist Perspective/Perspective internationaliste heeft begin 2009 een oproep gedaan aan het pro-revolutionaire milieu. Deze oproep heeft een zekere echo gekregen. Zij is het onderwerp geweest van verscheidene bijeenkomsten in de Verenigde Staten en Europa. Ook hier zijn de toegang tot de discussies en de resultaten ervan vrij:
Engels: http://internationalist-perspective.org/blog/2009/03/02/appeal-to-the-pro-revolutionary-milieu/
Engels: http://internationalist-perspective.org/IP/ip-discussions/appeal-response.html
Frans: http://ippi.over-blog.com/

– • Tenslotte signaleren wij ook de oproepen van de CIM en het Bulletin Communiste International. Deze oproepen zijn in het stadium van project blijven steken, omdat geen van de paar groepen waaraan zij waren gericht er positief op hebben geantwoord.
Engels: http://internationalistcommunistsmontreal.blogspot.com/
Engels: http://fractioncommuniste.org/eng/tracts/eng_1005_appeal.html

Wat onszelf aangaat: omdat we sterke verdedigers zijn van de noodzaak tot debat en de behoefte hebben om bij te dragen aan de overwinning van de politieke en organisatorische crisis van de Communistische Linkerzijde, hebben we ons zowel in het initiatief van Internationalistisch Perspectief als in het Internationaal Discussie-netwerk geëngageerd.

Wanneer jullie de noden en behoeften die we hier hebben onderstreept delen – noden die niet slechts aanvullen op waarin jullie voorzien, maar die de voorwaarde vormen om de “standpunten die het communistische program heden ten dage bepalen” een solide grondslag te verlenen – kunnen we hiervoor zeer concrete voorstellen aan jullie doen toekomen.

We zien jullie antwoord graag tegemoet.

Ontvang, beste kameraden, onze meest kameraadschappelijke groeten,

Controversen

(Vertaling J., 23 juni 2010)